Türkiye’de 13 milyona yakın ücretli-maaşlı var. Yani Türkiye’de nüfusun yüzde 60’ından fazlası ücretli. Bu ücretli ordusunun 9 milyona yakını sigortalı çalışan, 2 milyonu memur, 2 milyonu da güvencesiz çalışan.
Sigortalı çalışan 9 milyonun üçte ikisi 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerindeler. Yani üçte biri küçük işyeri çalışanı. TÜİK,yani Türkiye İstatistik Kurumu, 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerini temsilen 20 bin kadar işyerine ücret anketi uyguladı ve sordu: İşgücü maliyetiniz nedir, sigorta primlerini çıkardığınızda, ücretlilerin eline brüt ayda ne para geçer? Alınan cevaplar çarpıcı. Sonuçları kılçıklarından ayıklayarak sunalım:
**Ücretliler ayda ortalama yaklaşık 1 500 TL brüt ücret alıyorlar. Bunun yüzde 20’si vergiye gitse, elde 1 200 TL net para kalıyor.
*Ancak, ücretlilerin yüzde 50’si, ticaret, inşaat, gıda, tekstil,turizm gibi alt sektörlerde çalışıyor ve ayda ortalama 1130 TL brüt , 900 TL net ücret alıyorlar.
*Ortalama 1 500 TL brüt ücret, toplu iş sözleşmesi olan azınlık işyerlerinde 2 700 TL, ama sendikasız yerlerde 1300 TL’ye düşüyor.
*En yüksek ücret, petrol rafinajında, yani TÜPRAŞ’ta. Toplam ücretlilerin binde 2’si ayda 4 bin 800 TL brüt ücret alıyorlar. En düşük ücret ise deri sektöründe ve ayda 800 TL brüt ücret. Böylece iki kutup arasında 100’e 17 ücret farkı var.
*En yüksek karı eden bankalarda çalışan ücreti göreli iyi. Çoğu üniversite mezunu ortalama finans çalışanı ayda 3 bin 500 TL dolayında brüt maaş alıyor. Ama bilinir ki, finansta da ücret hiyerarşisi var.Üst düzeyde maaşlar yüksek, aşağı doğru ortalama düşer.
*İmalat sanayinde en yüksek ortalama ücret ayda 2 bin 500 TL brüt ücret ile kimya-ilaçta. Onu, 1 700 TL ile otomotiv, benzer ücretlere sahip elektrikli cihaz, metal sektörü izliyor. İmalatta en düşük ücret tekstil-konfeksiyonda: Ayda 874 TL. Neti 700 TL eder ki, asgari ücretin biraz üstü. Lastik-plastik, mobilya, makine-teçhizat diğer düşük ücretli sanayi sektörleri.
*Hizmet sektöründe finanstan sonra, ikinci “yüksek ücretli! “ görünen ulaştırma-haberleşmede ortalama brüt ücret 2 bin TL dolayında. Bu sektörde ücretlilerin yüzde 7’si istihdam ediliyor. Sağlıkta da brüt ücret aylık 2 bin TL’yi bulmuyor, eğitimde 1 700 TL’ye yakın, ticarette 1 500 TL’nin altında. En düşük ücret de otel-lokanta, yani turizmin omurga alt-sektöründe;aylık 1000 TL brüt ücret…
Özetle, resmi veriler diyor ki; ülkede 3,5 milyon işsiz var. İşi olan sigortalı çalışanların eline ayda ortalama 900-1200 TL dolayında para geçiyor. Bu, asgari ücret 2 ise, ortalama ücretin 3 etmesi demek. Bunlar 2008’in ortalama ücreti ve sanmayın ki, 2009’da zam gördü bu ücretler. TÜİK’e göre, yüzde 6,5 oranında tüketici enflasyonu yaşandı. Ama, bu ücretler, o enflasyon kadar zam da alamadı.
Devletin resmi kayıtlarına böyle geçen düşük ücretliler ve işsizler, bundan sonra AKP hükümetinin gerçek kabusu olacaklar…
