05.03.2010, Cuma
Hepimize birer T.C. kimlik numarası verildiğinden beri, nüfusu, evlere hapsetmeden saymanın, ilden ile adres değiştirirse bunu da “göç” olarak kaydetmenin yolu kolaylaştı. Artık her yıl, TÜİK, yani T.İstatistik Kurumu, yılın bitiminin hemen akabinde, nüfustaki artışı, bununla beraber yaşanan göç verilerini açıklıyor. Şimdiden, elimizde 2008 ve 2009’un göç haritası var. İlden ile ikametgah adresi değiştirenler, göç etmiş sayılıyorlar. Her il, tabi ki göç de alıyor, göç de veriyor. Aldığı verdiğinin üstünde ise net göç almış deniyor. Yani, nüfusu, doğumlardan öte, göçle artmış oluyor.
Son 2 yılın göç verilerine bakılırsa, her yıl 2 milyon 250 bin dolayında nüfus yer değiştiriyor, bir ilden bir ile göçüyor. Bu neredeyse her 70 kişiden 2’sinin göçmesi demek. Daha dikkat çekeni şu: Yüzde 6 daralan 2009 ekonomisine, yüzde 14’e çıkan işsizliğe rağmen, göç eden sayısı sadece yüzde 1,6 (35 bin) azalmış ve 2 milyon 236 binde direnmiş. İşsiz sayısı yüzde 53 artarak 750 bini geçse de, İstanbul, göçenlerin ilk adresi olmaktan kurtulamamış.
Kriz, 2009’da net göç alan illere akışı ancak 70 bin azaltabildi, yine de bu illerde nüfus, göçlerle 208 bin artmış görünüyor. Hangi iller? İşte burada, 2008 ile 2009’un göç adresi değişmiş. 2008’de göçle nüfus artışı sağlayanlarda Antalya ilk sıradaydı. Bursa, onu izliyordu. Tekirdağ, Kocaeli gibi sanayi şehirlerinin de göçle nüfusu artıyordu. 2009’da bu yön, değişmiş. Antalya’nın göçle nüfus artışı 36 binden 17 bine düşmüş. Bursa’nınki 35 binden 10 bine. Tekirdağ’ınki de 25 binden 8 bine. Demek ki, sanayinin, inşaatın durgunluğa girdiği kentlerde kriz , göçün adresini bire bir etkilemiş.
2009’da, neresi göçle nüfus artışında öne geçmiş o halde? Görüyoruz ki, Ankara’nın net göçü yüzde 21 artmış ve nüfus, göçle 37 bin daha artmış. İstanbul nüfusunu göçle artıranların sayısı bir yılda yüzde 48 artmış ve 40 bine yaklaşmış. İzmir’in , tarım dışı işsizliği yüzde 17’yi aşsa da nüfusunu her yıl 27 bin kişi büyütüyor. 2009’da, Muğla,Yalova, Aydın’a dönük net göç tempo kaybederken Çankırı 'nın, net göç alması dikkat çekici…
***
Gelelim, son 2 yılda, göçle nüfus kaybedenlere…Tahmin edileceği gibi, Doğu’dan Erzurum,Kars,Ağrı,Muş; Güneydoğu’dan Diyarbakır, Mardin,Ş.Urfa, göçte öne çıkan iller. Ama net göç vermede Orta Anadolu’nun birçok ili de dikkat çekiyor. Yozgat, Ş.Urfa kadar net göç veriyor. Çorum, Sivas, hatta Konya’nın yılda 9 bin net göçle nüfus kaybı, Kars’ın önünde.
Son 2 yılda net göçle en fazla nüfus kaybeden Mardin’den göçenler yüzde 60’a yakın artarak 22 bine çıkmış. Erzurum, Diyarbakır, Muş, Ağrı, Ş.Urfa, Yozgat, Sivas,Konya, 2008’de daha yüksek net göç verirken 2009’da göçü azaltmışlar…Daha doğrusu, bir başka bahara ertelemişler.
Bölgesel uçurumların daralmak yerine büyüdüğü, “açılım” safsatası ile G.Doğu’nun yine bir başına bırakıldığı 2009’da, göç, metropollerde artan işsizliğe rağmen sürdü, bu yıl ve yakın gelecekte de duracağa benzemiyor.
mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr
http://mustafasnmz.blogspot.com
