09.07.2010, Cuma
Ekonominin omurgası sayılan sanayi, küresel krizden büyük darbe yemişti. 2009 Mayıs’ında sanayi üretimi 1 yıl öncesine göre yüzde 18’e yakın gerilemişti. 2010 toparlanma yılı gibi görünse de kriz öncesi çizgi henüz yakalanabilmiş değil. 2010 Mayıs sanayi üretimi, krizdeki 2009 Mayıs’ına göre yüzde 15,6 büyümüş görünüyor. Şimdi madalyonun sadece bu yüzünü göstererek şamata başlatıldı bile. Ama, önemli olan madalyonun iki yüzü..Sanayi kriz öncesinin 2008 Mayıs’ının neresinde? Soruyu böyle sorduğunuzda cevap şudur; Hala, yüzde 5 gerisinde…
Sanayinin toparlanırken bildik hastalıklarını yeniden ürettiği malum. Nitekim sanayi büyürken istihdam yaratmıyor, sanayi büyürken ithalatı patlatıyor, cari açık yılın ilk çeyreğinde milli gelirin yüzde 6’sını geçti bile…Bunları yazdık, yazmaya devam ederiz. Şimdi bir de sanayinin kompartmanlarına bakalım. Hangi sektör toparlıyor, hangisi patinaj yapıyor, hangisinin sırtı yerden kalkmıyor?
***
Sanayi, 2010 Mayıs’ta, 2009 Mayıs’a göre yüzde 16’ya yakın artmış görünse de 2008 Mayıs’ının yüzde 4,7 gerisinde. Krizden az etkilenmiş ve yarasını sarmış sektörlerin başında ağaç ürünleri, yani kereste sanayisi var. Bu sektör, krizde bile küçülmemiş, kriz öncesinin de yüzde 26 üstünde üretim var. İkinci, yıkılmayıp ayakta kalan sektör TV, haberleşme gereci üreten sektör. Bu sektörün de kriz öncesinin yüzde 15 ilerisinde üretimi var. Medya-matbaacılık sektörü de yarasını sarmış ve toparlanmış. Keza, mobilya, kimya ve lastik-plastiğin de kriz yaralarını sarıp kriz öncesinin yüzde 6 üstüne çıktıkları görülüyor. Deri sanayi, krize dayanmayı bilmiş ve kriz öncesinin de yüzde 5 önünde gidiyor. Krizde yüzde 5,5 küçülen elektrik,gaz-su sektörünün 2008’deki üretimin yüzde 3,4 önüne geçecek kadar üretimini artırdığı görülüyor. Krizden derin yaralar alan bazı sektörlerden çok hızlı toparlananların başında tekstil var. Tekstil ürünlerinde yüzde 17 gerileme geride bırakılıp kriz öncesinin yüzde 1 üstüne çıkılmış. Giyimde de en azından yüzde 13 daralma telafi edilip 2008 Mayıs üretimi yakalanmış. Makine sanayi de krizi aşmış bir sektör görünümünde.
Kaynak:TÜİK sanayi üretim endeksi veri tabanı
Gelelim, kriz öncesine dönemeyen sektörlere…Krizde göçen ve 2010’da bile toparlanamayanların başında bilgisayar imalatı,elektrikli makine sektörü var. Bu sektörlerde kriz öncesine göre yüzde 60’ın üstünde gerileme var. Keza tütün sanayiinde de yüzde 50 üretim gerilemesi var ve sektör toparlanamıyor. Bunda sigara yazaklarının rolü önemli olmalı.
Kaynak:TÜİK sanayi üretim endeksi veri tabanı
Otomotiv, krizde yüzde 42 üretim gerilemesi yaşamıştı. Kısmi toparlanmaya rağmen, otomotiv üretimi, kriz öncesinin hala yüzde 27 gerisinde . Tüpraş, krizde yüzde 25 üretim gerilemesi yaşamıştı, biraz toparlasa da kriz öncesinin yüzde 18 gerisinde. Demir-çelik,bakır üretimini içeren ana metal sanayisi krizde yüzde 25 küçülmüştü, bu Mayıs’ta üretimi, kriz öncesinin hala yüzde 18’e yakın gerisinde..İstihdamda önemli yeri olan gıda sanayisinde bile üretim kriz öncesinin yüzde 5 gerisinde bulunuyor.
Sanayinin, AB ihraç pazarı kenidin toparlayıp yeniden açılmadıkça, iç tüketime yaslanarak büyümesi, hele ki gelir dağılımının daha da bozulduğu bu koşullarda kolay değil. Bu yıkıcı kur politikasıyla, bu bağımlılık artıran yapısıyla da sanayinin sorunları daha çok konuşulacak.
